ਹਮ ਬੋਲੇਗਾ ਤੋ ਬੋਲੋਗੇ ਕਿ ਬੋਲਤਾ ਹੈ (10)

ਅੱਖੀਂ ਦੇਖਿਆ ਵਿਆਨਾ ਦਾ ਖੇਡ ਮੇਲਾ- ਸਿਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ
ਪਵਿੱਤਰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਫ਼ੁਰਮਾਨ ਹੈ, "ਨਚਣੁ ਕੁਦਣੁ ਮਨ ਕਾ ਚਾਉ।। ਨਾਨਕ ਜਿਨ ਮਨਿ ਭਉ ਤਿਨਾ ਮਨਿ ਭਾਉ।।" ਜਿਵੇਂ ਸਿਆਣਿਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋੜ ਕਾਢ ਦੀ
ਮਾਂ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਕਾਢ ਕੱਢਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਵਿਚ ਵੀ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਅਮੀਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ, ਰੀਤਾਂ ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਬੇਮੁੱਖ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ। ਜਿਹੜਾ ਇਸ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਇਮਾਨਦਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਪੱਛਮ ਦੇ ਫੁਕਾੜਪੁਣੇ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਰਸੇ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਭੁੱਲਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਭੁੱਲ-ਭੁਲੱਈਆ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਲਈ ਕੋਈ ਸ਼ੁਭ ਸ਼ਗਨ ਨਹੀਂ ਹੈ! ਦਾਰੂ ਪੀ ਕੇ ਬੋਤੇ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਜਾਣਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਚਾਦਰਾ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਕੱਢਣੀਆਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਹੈ। ਖੂੰਡੇ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਿਰ ਪਾੜ ਦੇਣਾ ਵੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰੂੜੀ-ਮਾਰਕਾ ਪੀ ਕੇ ਲਲਕਾਰੇ ਮਾਰਨਾ ਹੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਹੈ! ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਹੀ ਇਮਾਨਦਾਰ ਹਾਂ, ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਲਈ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਆਪਣੀਆਂ ਲੋਕ-ਖੇਡਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਹਿਰਦ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ! ਆਸਟਰੀਆ ਵਿਖੇ ਸਥਾਪਤ ਪੰਜਾਬ ਸਪੋਰਟਸ ਕਲੱਬ ਵਿਆਨਾ ਪਿਛਲੇ ਕਾਫ਼ੀ ਅਰਸੇ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਵੱਲ ਰੁਚਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੀ ਰੱਸਾਕਸ਼ੀ, ਕੀ ਫ਼ੁੱਟਬਾਲ ਅਤੇ ਕੀ ਮਾਂ-ਖੇਡ, ਕਬੱਡੀ! ਸ੍ਰ: ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ, ਹਾਕਮ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ (ਭੋਡੀਪੁਰਾ), ਮਾਸਟਰ ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨਾਹਰਾ, ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੱਲ, ਕੁਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੱਡਾ, ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੈਂਸ, ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ (ਭਾਊ) ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਬੜੇ ਹੀ ਸੁਚੱਜੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਸਪੋਰਟਸ ਕਲੱਬ ਵਿਆਨਾ ਖੇਡ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਇਕ ਸ਼ਾਨਾਮੱਤੀ ਸੰਸਥਾ ਬਣਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਖੇਡ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਲੰਬੇ ਪੰਧ ਮਾਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸਾਡੀ ਸ਼ੇਰੇ-ਪੰਜਾਬ ਸਪੋਰਟਸ ਕਲੱਬ ਨੂੰ ਵੀ ਸੱਦਾ ਪੱਤਰ ਮਿਲਿਆ ਕਿ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ 2005 ਨੂੰ ਖੇਡ ਮੇਲੇ 'ਤੇ ਟੀਮ ਲੈ ਕੇ ਜ਼ਰੂਰ ਪਹੁੰਚਣਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਟੀਮ ਤਿਆਰ ਸੀ, ਪਰ ਮੇਰਾ ਮਨ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦਾ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀ ਸੀ। ਮੇਰੇ 'ਤੇ ਸਮਾਂ ਹੀ ਕੁਝ ਐਸਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਿੰਡ ਉੱਜੜਿਆ ਜਾਵੇ ਤੇ ਕਮਲੀ ਨੂੰ ਕੱਤਣ ਦੀ! ਸਾਡੀ ਟੀਮ ਵਾਲੇ ਵੀ ਅੜੀਅਲ ਟੱਟੂ ਵਾਂਗ ਅੜ ਗਏ, "ਬਾਬਾ ਜੀ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਜਾਂਦੇ ਅਸੀਂ ਵੀ ਨਹੀਂ!" ਸਾਧ ਕਸੂਤਾ ਫ਼ਸ ਗਿਆ। ਬਾਈ ਹਾਕਮ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ, ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੱਲ ਅਤੇ ਉਸਤਾਦ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ ਨੇ ਐਹੋ ਜਿਹੇ 'ਟੰਬੇ' ਦਿਖਾਏ ਕਿ ਆਖਰ ਨੂੰ ਜਾਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰਨ ਤਿਆਰ ਹੋਣਾ ਹੀ ਪਿਆ। ਭਰਾਵਾਂ ਦਾ ਆਖਿਆ ਸਿਰ ਮੱਥੇ! ਇਤਫ਼ਾਕਨ ਉਸੇ ਦਿਨ ਹੀ ਬਾਈ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਕੋਹਾੜ ਹੋਰਾਂ ਦਾ ਪੈਰਿਸ (ਫਰਾਂਸ) ਵੀ ਖੇਡ ਮੇਲਾ ਸੀ, ਸੱਦਾ ਉਥੋਂ ਵੀ ਆਇਆ ਪਿਆ ਸੀ। ਜਾਵਾਂ ਤਾਂ ਕਿੱਧਰ ਜਾਵਾਂ? ਰਾਤਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਤੇ ਯਾਰ ਬਥੇਰੇ ਮੈਂ ਕੀਹਦਾ-ਕੀਹਦਾ ਮਾਣ ਰੱਖਲਾਂ? ਖ਼ੈਰ, ਬਾਈ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਕੋਹਾੜ ਤੋਂ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗੀ ਅਤੇ ਹਾਸੇ ਨਾਲ ਆਖਿਆ, "ਬਾਈ ਜੀ ਆਬਦੇ ਘਰੇ ਵਿਆਹ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬੰਦਾ ਬਿਗਾਨੀ ਬਰਾਤ 'ਚ ਨੱਚਦਾ ਬੁਰਾ ਲੱਗਦੈ..!" ਖ਼ੈਰ, ਬਾਈ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਗਟਾਈ।
ਉਸਤਾਦ ਨਰਿੰਦਰ ਅਟਵਾਲ ਪ੍ਰੀਵਾਰ ਸਮੇਤ ਇਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਿਆਨਾ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇ। ਫ਼ਰੈਂਕਫੋਰਟ ਦੀ ਟੀਮ ਵੀ ਇਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਖਿਡਾਰੀ ਰਬਿੰਦਰ ਰੈਂਸੀ, ਲਾਡੀ ਔਜਲਾ, ਲਾਡੀ ਥਿੰਦ, ਗੋਲਡੀ ਥਿੰਦ, ਦਵਿੰਦਰ ਮਠਾੜੂ ਅਤੇ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਾਰਕੁੰਨ ਗੁਦਾਵਰ ਬੈਂਸ, ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਬੈਂਸ, ਜੀਤਾ ਔਜਲਾ, ਪੰਮਾਂ ਵਿਰਕ ਹੋਰੀਂ ਇਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਕੋਲੇ ਆਏ। ਮੈਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਤੁਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਰੈਂਸੀ ਆਖਣ ਲੱਗਿਆ, "ਬਾਬਾ ਜੀ ਸਵੇਰੇ ਸੱਤ ਵਜੇ ਐਥੋਂ ਤੁਰ ਪੈਣੈਂ!" ਮੈਂ ਗੁਦਾਵਰ ਬੈਂਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਇਹ ਅੱਠ ਵਜੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਜਾਈਆਂ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਆਏ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਫੜ ਲਈਂ, ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਕੱਛੂਕੁੰਮੇ ਵਾਂਗੂੰ ਰਜਾਈ 'ਚੋਂ ਸਿਰੀ ਜਿਹੀ ਕੱਢ ਕੇ ਕਹਿਣੈਂ: ਪੰਜ ਕੁ ਮਿੰਟ ਹੋਰ ਸੌਂ ਲਈਏ, ਮੇਰਾ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਬੜੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਵਾਹ ਐ! ਇਹ ਤਾਂ ਮਾੜੇ ਕੱਟਰੂ ਵਾਂਗੂੰ ਰਜਾਈ ਵਿਚ ਈ ਧੁਰਲੀਆਂ ਮਾਰੀ ਜਾਣਗੇ, ਦੇਖ ਲਈਂ!
ਖ਼ੈਰ, ਨਿਆਣਿਆਂ ਦੀ ਰਿਹਾੜ ਵਾਂਗ ਆਖੀ ਜਾਣ, "ਬਾਬਾ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਸੱਤ ਵਜੇ ਤਿਆਰ ਰਹਿਓ - ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੱਤ ਵਜੇ ਘਰੋਂ ਚੱਕ ਲੈਣੈਂ!" ਚਲੋ ਮੈਂ ਵੀ ਸਵੇਰੇ ਛੇ ਕੁ ਵਜੇ ਉਠ ਕੇ ਨਹਾ-ਧੋ ਲਿਆ ਅਤੇ ਮਰਾਸੀਆਂ ਦੀ ਛੱਡੀ ਹੋਈ ਨੂੰਹ ਵਾਂਗ ਛੇ ਵੱਜ ਕੇ ਪੈਂਤੀ ਮਿੰਟ 'ਤੇ ਹੀ ਤਿਆਰ ਹੋ ਕੇ ਬੈਠ ਗਿਆ, ਬਈ ਲੈਣ ਆਉਣਗੇ! ਸੱਤ ਵਜੇ ਕੀਹਨੇ ਆਉਣਾ ਸੀ? ਰਾਤ ਵਾਲੇ ਵਪਾਰੀ ਤਾਂ ਲਾਹੌਰ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ। ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਸਵਾ ਕੁ ਸੱਤ ਵਜੇ ਰੈਂਸੀ ਦੇ ਸੈੱਲ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਫ਼ੋਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਫ਼ੋਨ ਨਾ ਚੁੱਕੇ। ਕਰ ਲਓ ਘਿਉ ਨੂੰ ਭਾਂਡਾ! ਬੜਾ ਅਵਾਜ਼ਾਰ ਹੋਇਆ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਹੁਣ ਫ਼ੋਨ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕ ਰਹੇ, ਉਠ ਕੇ ਤਿਆਰ ਕਦੋਂ ਹੋਣਗੇ? ਤਿੰਨ ਸੌ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਕਿਵੇਂ ਤਹਿ ਹੋਵੇਗਾ? ਅੱਗੇ ਟਰੈਫਿ਼ਕ ਦਾ ਕੋਈ ਇਤਬਾਰ ਨਹੀਂ। ਮੈਨੂੰ ਹਾਕਮ ਬਰਾੜ ਅਤੇ ਬਲਬੀਰ ਬੱਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਬਾਈ ਜੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਾਰਾਂ ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਦਾ ਰਸਤਾ ਸੀ।
ਪੌਣੇਂ ਕੁ ਅੱਠ ਵਜੇ ਰੈਂਸੀ ਦਾ ਫ਼ੋਨ ਆ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਸੁੱਖ ਦਾ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਪੁੱਛਣ 'ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਇਕੋ ਗੱਲ ਹੀ ਆਖੀ, "ਬਾਬਾ ਜੀ ਰਾਤ ਲੇਟ ਸੁੱਤੇ - ਬੱਸ ਮੈਂ ਨਹਾਉਣ ਲੱਗਿਐਂ - ਤੁਸੀਂ ਤਿਆਰ ਰਹੋ!" ਮੈਂ ਲਾਡੀ ਅਤੇ ਦਵਿੰਦਰ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਆਖਣ ਲੱਗਿਆ, "ਉਹ ਤਾਂ ਰਾਤ ਦੇ ਲਹਿਰ ਲਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਨੇ ਬਾਬਾ ਜੀ!" ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਜਿਹੜੇ ਰਾਤ ਦੇ ਹੀ 'ਲਹਿਰ' ਲਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਖੇਡਣਗੇ ਕੀ ਉਹ, ਸੁਆਹ? ਖ਼ੈਰ ਖਿਡਾਰੀ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਨ, ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਕੋਈ ਫਿ਼ਕਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਵਾ ਕੁ ਅੱਠ ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਰੈਂਸੀ ਮੈਨੂੰ ਲੈਣ ਆ ਗਿਆ। ਸਾਡਾ ਵਿਚਾਰ ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨ ਹੀ ਤਹਿ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਕੇ ਵਿਆਨਾ ਨੂੰ ਤੁਰਿਆ ਜਾਵੇ, ਨਾਲੇ ਉਥੇ ਦੂਜੇ ਖਿਡਾਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਾਰਕੁੰਨ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਜਦੋਂ ਰਸਤੇ ਵਿਚੋਂ ਲਾਡੀ ਔਜਲੇ ਅਤੇ ਦਵਿੰਦਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਘਰ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਲੱਡੂ ਬਣਨ ਦੀ ਭਿਣਕ ਪੈ ਗਈ। ਬੱਸ ਫਿਰ ਕੀ ਸੀ? ਲੱਡੂਆਂ ਨੂੰ ਇੱਲ੍ਹਾਂ ਵਾਂਗ ਟੁੱਟ ਕੇ ਵਾਂਗ ਪੈ ਗਏ। ਪ੍ਰਮਿੰਦਰ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਟਰੈਫਿ਼ਕ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਵਾਂਗ ਦੋ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ਗੁਰੂ ਘਰੋਂ ਹਥਿਆ ਲਿਆਇਆ, "ਰਸਤੇ 'ਚ ਕੰਮ ਆਣਗੀਆਂ!" ਲੱਡੂਆਂ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਮੈ ਕੁਝ ਨਾ ਆਖਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰੀਵਾਰ ਮੇਰਾ ਵੀ ਇੰਗਲੈਂਡ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਵਾਰ ਰੈਂਸੀ ਦਾ ਵੀ ਜਰਮਨ ਗਿਆ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਛੜਿਆਂ ਵਾਂਗ 'ਪੀਜਿ਼ਆਂ' 'ਤੇ ਹੀ ਦਿਨ ਕਟੀ ਜਿਹੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ। ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਜਰੂਰ ਆਹਲੂਵਾਲੀਏ 'ਤੇ ਗਿ਼ਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਾਣੀ ਤਾਂ ਜਿੰਨਾ ਮਰਜ਼ੀ ਐ ਰਸਤੇ 'ਚੋਂ ਲੈ ਲੈਂਦੇ। ਪਰ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਢੀਠ ਸਾਧ ਵਾਂਗ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ਨੂੰ ਜੁਆਕ ਵਾਂਗ ਬੁੱਕਲ ਵਿਚ ਲਈ ਬੈਠਾ ਸੀ।
ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਲੱਡੂ ਖਾਦੇ, ਚਾਹਾਂ ਪੀਂਦੇ ਅਤੇ ਸੱਤ ਵਜੇ ਤੁਰਦੇ ਤੁਰਦੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਸਾਢੇ ਨੌਂ ਵਜਾ ਦਿੱਤੇ। ਮੈਨੂੰ ਚੇਹ ਚੜ੍ਹ ਗਈ। ਮੈਂ ਖਿਝ ਕੇ ਆਖਿਆ, "ਸ਼ੌਕੀਨ ਬਰਾਤੀਆਂ ਆਂਗੂੰ ਤੁਰਨ ਵੇਲੇ ਜੁੱਤੀਆਂ ਨਾ ਝਾੜਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਕਰੋ, ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਤੁਰਨ ਮੌਕੇ ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਅਤਰ-ਫੁਲੇਲ ਦੇ ਫੰਭੇ ਲਾਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਨੇ ਓਂ!" ਮੇਰਾ ਭੈੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਮੂੜ੍ਹ ਦੇਖ ਕੇ ਅੱਗੜ ਪਿੱਛੜ ਗੱਡੀਆਂ ਕਾਫ਼ਲੇ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿਚ ਤੁਰ ਪਈਆਂ। ਸਾਡੀ ਗੱਡੀ ਰੈਂਸੀ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਗੀਤ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, "ਤੇਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਤੋੜਤਾ ਵੇ ਮੈਂ ਮੁੱਖ ਵੀ ਨਾ ਤੱਕਿਆ ਸੰਵਾਰ ਕੇ!" ਮੁੰਡੇ ਨਾਲ ਗਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਫੇਰ 'ਜੁਗਨੀ' ਚੱਲਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਰੈਂਸੀ ਆਖਣ ਲੱਗਿਆ, ਬਾਬਾ ਜੀ ਇਹ ਜੁਗਨੀ ਕੀ ਚੀਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਐ? ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਜਿੰਨੀ ਕੁ ਮੈਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ, ਜੁਗਨੀ 'ਜੋਗ' ਤੋਂ ਬਣੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਜੋਗੀ ਅਤੇ ਜੋਗਣ ਜਾਂ ਜੋਗਣੀ। ਇਸ 'ਜੋਗਣੀ' ਤੋਂ ਵਿਗੜ ਕੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ 'ਜੁਗਨੀ' ਬਣ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਇਕ ਗੀਤ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਹੀ 'ਗੁੱਗਾ ਪੂਜਣ' ਦੀ ਗੱਲ ਆ ਗਈ। 'ਗੁੱਗਾ' ਇੱਕ ਰਾਜਪੂਤ 'ਚੌਹਾਨ' ਦੀ ਵੰਸ ਵਿਚੋਂ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਤਿਆਗ ਕੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਧਰਮ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਸੱਪ ਦੀ ਜ਼ਹਿਰ ਮਾਰਨ ਦਾ 'ਵਰ' ਹਾਸਲ ਸੀ। ਕਈ ਲੋਕ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ੇਸ਼ਨਾਗ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਸ਼ੇਸ਼ਨਾਗ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਲੋਕ ਗੁੱਗੇ ਚੌਹਾਨ ਨੂੰ ਪੂਜਦੇ ਹਨ।
ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਇਕ ਥਾਂ ਖੜ੍ਹ ਕੇ ਤੇਲ ਪੁਆਇਆ ਅਤੇ ਟਰੈਫਿ਼ਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਸਵਾ ਕੁ ਬਾਰਾਂ ਵਜੇ ਆਸਟਰੀਆ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿਆਨਾ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਸਿੱਧੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਹੀ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ। ਮੁੰਡੇ ਆਖਣ ਲੱਗੇ, "ਬਾਬਾ ਜੀ ਭੁੱਖਿਆਂ ਤੋਂ ਤਾਂ ਖੇਡਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ - ਲੰਗਰ ਪਾਣੀ ਛਕ ਲਈਏ।" ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਤੁਸੀਂ ਲੰਗਰ ਪਾਣੀ ਛਕੋ ਅਸੀਂ ਗਰਾਊਂਡ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਟੀਮਾਂ ਦੀ ਐਂਟਰੀ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਗੁਰੂ ਘਰ ਵਿਆਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਮ ਮਿੱਤਰ ਬਾਈ ਗੁਰਭੇਜ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਲੰਗਰ ਛਕ ਲੈਣ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਗਰਾਊਂਡ ਵਿਚ ਹੀ ਛਕ ਲਵਾਂਗੇ। ਆਪਣੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਉਥੇ ਹੀ ਛੱਡ ਮੈਂ ਅਤੇ ਗੁਦਾਵਰ ਬੈਂਸ ਪੁਰਾਣੇ ਬੇਲੀ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਖੰਟ ਦੀ ਵੈਨ ਵਿਚ ਬੈਠ ਗਰਾਊਂਡ ਵਿਚ ਆ ਗਏ।
ਮਿਊਨਿਕ ਅਤੇ ਵਿਆਨਾ ਦਾ ਫ਼ੁੱਟਬਾਲ ਦਾ ਫ਼ਸਵਾਂ ਮੈਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ ਕਿ ਮਿਊਨਿਕ, ਜਰਮਨ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਦਿਲੀ ਮਿੱਤਰ ਤਰਸੇਮ ਅਟਵਾਲ ਗਰਾਊਂਡ ਵਿਚ ਫ਼ੁੱਟਬਾਲ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਬਾਈ ਹਾਕਮ ਬਰਾੜ ਕੋਲ ਟੀਮ ਦੀ ਐਂਟਰੀ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਤਰਸੇਮ ਅਟਵਾਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋ ਕੇ ਹੋਕਰਾ ਮਾਰਿਆ, "ਪ੍ਰਧਾਨਾ ਹਾਣ ਦਿਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡਿਆ ਕਰ - ਹਾਣ ਦਿਆਂ ਨਾਲ!" ਪ੍ਰਧਾਨ ਹੌਂਕਦਾ ਮੇਰੇ ਨੇੜੇ ਆ ਕੇ ਆਖਣ ਲੱਗਿਆ, "ਜੱਗੀ ਇਕ ਬੰਦਾ ਘਟਦਾ ਸੀ ਯਾਰ - ਉਸ ਦੀ ਥਾਂ ਮੈਂ ਪੈ ਗਿਆ...!" ਮੈਂ ਕਿਹਾ, "ਪ੍ਰਧਾਨਾ ਤੇਰੀ ਟੀਮ 'ਚ ਹੁਣ ਅੱਧਾ ਬੰਦਾ ਜਿਆਦੇ ਐ!" ਉਹ ਹੱਸਦਾ, ਮੋਢੇ ਹਿਲਾਉਂਦਾ ਫਿਰ ਗਰਾਊਂਡ ਵੱਲ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਅੱਜ ਭੁਪਿੰਦਰ ਮੰਡੇਰ ਅਤੇ ਰਣਜੀਤ ਦੂਲੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਤੇ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਆਏ। ਕੁਮੈਂਟਰੀ ਕੁਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੱਡਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਦੋ ਕਲਾਕਾਰ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਸਟੇਜ਼ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਪੱਡੇ ਨੇ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ 'ਭੂਮਿਕਾ' ਬੰਨ੍ਹਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ! ਮੈਂ ਹੱਥ ਜੋੜੇ, "ਬਖ਼ਸ਼ ਲਓ ਬਾਬਿਓ...!" ਮੈਚ ਦਾ ਹਾਫ਼-ਟਾਈਮ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਹੀ ਕੁਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੱਢਾ ਨੇ ਸਟੇਜ਼ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਨਾਂ ਅਨਾਊਂਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, "ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਜੀ ਆਪ ਨਾਲ ਦੋ ਬੋਲ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨਗੇ!" ਖ਼ੈਰ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨਾਲ ਦੋ ਬੋਲ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ, ਲੇਟ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗੀ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ।
ਇਤਨੇ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਟੀਮ ਵੀ ਲੰਗਰ ਪਾਣੀ ਛਕ ਕੇ ਪੁੱਜ ਗਈ। ਪਹਿਲਾ ਕਬੱਡੀ ਦਾ ਮੈਚ ਕੋਚ ਅਜਮੇਲ ਸਿੰਘ ਜਿੰਮੀ, ਪੰਮਾ ਪ੍ਰਮਾਰ, ਕੁਲਦੀਪ, ਦਾਲਾ ਭੰਡਾਲ ਫ਼ਰੈਂਕਫੋਰਟ ਦੀ ਟੀਮ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਹੀ ਸੀ। ਸਾਡਾ ਕੈਪਟਨ ਮਨਜੀਤ ਰੁੜਕਾ, ਰੇਸ਼ਮ ਨਾਹਰਾ, ਜੱਗੀ, ਰੈਂਸੀ, ਜੱਸਾ, ਮੰਗਾ, ਲਾਡੀ ਥਿੰਦ ਹੋਰਾਂ ਸਮੇਤ ਤਿਆਰ-ਬਰ-ਤਿਆਰ ਸਨ। ਸਾਡਾ ਖਿਡਾਰੀ ਤਰਲੋਚਨ ਬੱਲ ਸ਼ਪੈਸ਼ਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦਾ ਮੈਚ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਡੇ ਲਈ ਵਿਆਨਾ ਖੇਡਣ ਪੁੱਜਿਆ ਸੀ। ਪਹਿਲੀ ਕਬੱਡੀ ਉਸ ਨੇ ਹੀ ਪਾਈ ਅਤੇ ਡੇੜ੍ਹ ਪੁਆਇੰਟ ਲੈ ਕੇ ਮੁੜਿਆ। ਯੂਰਪ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਮੇਰੇ ਨਾਵਲਾਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਪਾਠਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਹਨ। ਮੈਂ ਗਰਾਊਂਡ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਂਦਿਆਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਆਖਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ, "ਜਿੱਤ ਹਾਰ ਬਣੀ ਐਂ ਪੁੱਤਰੋ - ਰਲ ਮਿਲ ਕੇ ਖੇਡਣੈਂ ਨਾ ਕਿ ਲੜ ਕੇ!" ਚੇਅਰਮੈਨ ਜਸਬੀਰ ਜੱਸਾ ਇਟਲੀ, ਦੁੱਲਾ, ਸਤਨਾਮ ਸੱਤੀ ਅਤੇ ਨਿਰਮਲ ਨਿੰਮਾ ਅਸੀਂ ਖੇਡ ਦਾ ਜਾਇਜਾ ਲੈਂਦੇ ਰਹੇ। ਇਟਲੀ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਦਾ ਸਾਂਝੀ ਅਤੇ 'ਇੰਡੋ-ਇਟਾਲੀਅਨ ਟਾਈਮਜ਼' ਦਾ ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ ਜੋਗਾ ਸਿੰਘ ਸੰਘਾ ਅਤੇ ਹਰਮੰਗਤ ਸਿੰਘ ਮੰਗਾ ਇਸ ਵਾਰ ਪੁੱਜ ਨਹੀਂ ਸਕੇ ਸਨ। ਸੱਤਾ ਮੀਆਂਵਿੰਡੀਆ ਇੰਡੀਆ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਚਲੋ ਉਹਦਾ ਵੀ ਘਰ ਵਸ ਗਿਆ। ਪਰ ਕੀ ਥੁੜਿਆ ਪਿਆ ਸੀ ਵਿਆਹ ਵੱਲੋਂ? ਫੇਰ ਵੀ ਵਧਾਈਆਂ ਭਾਈ ਸੱਤਿਆ! ਇਹ ਬੂਰ ਦੇ ਲੱਡੂ ਚਾਰ ਦਿਨ ਤੂੰ ਵੀ ਖਾ ਕੇ ਦੇਖ ਲੈ! ਤੱਤੇ-ਠੰਡੇ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਜੂ!
ਮੇਰਾ ਅਦਬੀ ਮਿੱਤਰ ਜਸਬੀਰ ਜੱਸਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੀ 'ਪੀਲੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ' ਦੇ ਦੁੱਖ ਰੋਂਦਾ, ਖਿਝਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਪੈਸੇ ਦੇ ਜੋਰ 'ਤੇ ਮਾੜੇ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰੈੱਸ ਵਿਚ ਬੈੱਸਟ ਪਲੇਅਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਸਾਰ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ, ਜਦ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੇਡ ਚੋਟੀ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ? ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਪੈਸਾ ਦੇਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਪੈਸੇ ਦੇ ਆਸਰੇ ਚੰਗੇ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਖੱਡੇ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਭ ਲਮਕਾ ਕੇ ਭੱਜਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉੱਚ-ਪੱਧਰ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਰਾਊਂਡ ਵਿਚ ਸਰਗਰਮ ਫਿਰਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੋਲ ਬੁਲਾ ਕੇ ਮੈਂ ਜੱਸੇ ਦੀ ਸ਼ਕਾਇਤ ਵੱਲ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਦੁਆਇਆ। ਸਾਡੀ ਟੀਮ ਸਾਢੇ ਤੇਤੀ/ਛੱਬੀ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਗਈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਰੀ ਆਈ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦੌੜਾਂ ਦੀ। ਜੇਤੂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਜਰਮਨ ਤੋਂ ਆਏ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਕ ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਰਾਏ ਨੇ ਵੰਡੇ।
ਬਿਲਾਸਪੁਰੀਆ ਸੋਨੀ, ਅਮਰਜੀਤ ਕੱਥੂ ਪੱਤੋ, ਸੁਰਜੀਤ ਮਿੰਟੂ ਆਲਮ ਆਲਾ, ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮੀਤਾ ਰੌਂਤਾ ਇਟਲੀ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਮੇਰੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਕਈ ਮੈਚ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਪਏ ਹਨ। ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾਵਾਂ ਵਾਂਗ ਪ੍ਰੇਮ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਉਹ ਜਦ ਵੀ, ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਕਦੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਬੜੇ ਮਾਣ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਗੋਡੀਂ ਹੱਥ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੀਤਾ ਰੌਂਤਾ ਤਾਂ ਚਾਰ ਵਾਰੀ ਬਾਰਕਿੰਗ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਇੰਗਲੈਂਡ ਲਈ ਵੀ ਖੇਡ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵੀ ਵੱਖਰਾ ਹੀ ਹੈ, ਸੋਨੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਖ਼ਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਂ ਵਾਲੇ ਵਿਆਹੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਅਮਰਜੀਤ ਕੱਥੂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪੱਤੋ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ, ਕਹਿੰਦੇ ਇਕ ਸ਼ੌਕੀਨ ਗਰਦ ਤੋਂ ਡਰਦਾ, ਪਿੱਛੇ ਹੱਟਦਾ-ਹੱਟਦਾ ਖੂਹ ਵਿਚ ਜਾ ਡਿੱਗਿਆ ਸੀ, ਆਲਮ ਆਲੇ ਦਾ ਕੋਈ ਪੁਰਾਣਾ ਗਵੱਈਆ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ, ਨਾਂ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਰੌਂਤੇ ਦੇ ਕੂੰਡੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ। ਖ਼ੈਰ, ਇਹ ਤਾਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਨ! ਸਾਰਾ ਮਾਲਵਾ ਹੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਇਕ ਅਨੋਖਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ।
ਅਗਲਾ ਮੈਚ ਇਟਲੀ ਅਤੇ ਫ਼ਰੈਂਕਫੋਰਟ ਦਾ ਲੱਗਿਆ। ਸਾਹਨਾਂ ਦੇ ਭੇੜ! ਇੱਥੇ ਇਟਲੀ ਦੀ ਟੀਮ ਜੇਤੂ ਰਹੀ। ਸੋਨੀ ਬਿਲਾਸਪੁਰੀਆ ਬਾਜ਼ੀਗਰਾਂ ਵਾਂਗ ਇਕ ਧਾਵੀ ਨਾਲ ਗੁੱਥਮਗੁੱਥਾ ਹੁੰਦਾ ਲਕੀਰ ਤੱਕ ਆਇਆ। ਫ਼ਰੈਕਫੋਰਟ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾਲਾ ਭੰਡਾਲ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਰੁਕਿਆ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਦਾਦ ਦੇਣੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਖਿਡਾਰੀ ਕਬੱਡੀ ਦਾ ਸੁਨਿਹਰੀ ਭਵਿੱਖ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਮੈਚ ਮੌਕੇ ਆਪਣੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਅਤੇ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਭਾਊ ਨੇ ਲਲਕਾਰ ਕੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, "ਇਹਨੂੰ ਰੱਖਣੈ!" ਪਰ ਮਾਂ ਦਾ ਪੁੱਤ ਉਹ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰੁਕਿਆ। ਸਾਡੇ ਖਿਡਾਰੀ ਰੈਂਸੀ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਲੱਤ ਫੜੀ, ਪਰ ਉਹ ਗਾਂ ਵਾਂਗ ਛੜ ਮਾਰਕੇ ਰੈਂਸੀ ਹੱਥੋਂ ਵੀ ਨਿਕਲ ਗਿਆ। ਨਹੀਂ ਰੈਂਸੀ ਦੀ ਕੈਂਚੀ ਤੋਂ ਕੋਈ ਹੀ ਬਚਦਾ ਹੈ! ਦਾਲਾ ਭੰਡਾਲ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ! ਕਿਉਂਕਿ ਰਣ-ਖੇਤਰ, ਸਾਹਿਤ-ਪਿੜ ਅਤੇ ਖੇਡ-ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਘੋਲ ਬਚਨ ਡੋਗਰਾਂਵਾਲਾ ਵਿਆਨਾ ਅਤੇ ਫ਼ਰੈਂਕਫੋਰਟ ਦੇ ਪਹਿਲਵਾਨ ਸ਼ੌਕੀਨ ਬੱਲ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਇਆ। ਭਲਵਾਨ ਵੀਹ ਮਿੰਟ ਭਿੜਦੇ ਰਹੇ, ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਰੋਕ ਦਿੱਤੇ ਗਏ, ਜਿੱਤ ਹਾਰ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਜੱਸਾ ਔਜਲਾ ਬੈੱਸਟ ਸਟੌਪਰ ਵਿਆਨਾ ਅਤੇ ਬੈੱਸਟ ਰੇਡਰ ਮੰਗਾ ਚੁਣੇ ਗਏ। ਇਸ ਖੇਡ ਮੇਲੇ ਦਾ ਬੈੱਸਟ ਪਲੇਅਰ ਦਾਲਾ ਭੰਡਾਲ ਫ਼ਰੈਂਕਫੋਰਟ ਮੰਨਿਆਂ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ-ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਨਕਦ ਇਨਾਮ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਟਲੀ ਦੀ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਆਈ ਟੀਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਨੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਕਬੱਡੀ ਕਾਨੂੰਨ ਮੁਤਾਬਿਕ 1500 ਯੂਰੋ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਆਈ ਆਸਟਰੀਆ ਦੀ ਟੀਮ ਨੂੰ 1100 ਯੂਰੋ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਟੀਮਾਂ ਨੂੰ ਆਉਣ ਜਾਣ ਦਾ ਖਰਚਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਨਾਮਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਇੰਡੀਅਨ ਅੰਬੈਸੀ ਦੇ ਕੌਂਸਲਰ ਸ੍ਰੀ ਹੇਮੰਤ ਕਾਰਕਾਰੇ ਨੇ ਕੀਤੀ।
ਲੰਗਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲੋਂ ਸੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਗੁਰਭੇਜ ਸਿੰਘ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਵਿਚ ਲੰਗਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਬੜੇ ਹੀ ਸੁਚੱਜੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਿਰੰਤਰ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਵਿਚ ਵਾਰ ਵਾਰ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਗਰਾਊਂਡ ਵਿਚ 'ਰੰਗੀਲੇ' ਸੱਜਣ ਫਿਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਪੁਆਇੰਟ ਨੋਟ ਕਰਨ ਲਈ ਡਿਊਟੀ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰ ਬਾਬਾ ਓਂਕਾਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਲਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਖੇਡ ਮੇਲੇ ਦੀ ਇਹ ਸਿਫ਼ਤ ਰਹੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਖਿਡਾਰੀ, ਕਲੱਬ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਾਂ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਕੋਈ ਰੌਲ਼ਾ ਗੌਲ਼ਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਰੈਫ਼ਰੀ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਅੰਤਿਮ ਅਟੱਲ ਫ਼ੈਸਲਾ ਮੰਨਿਆਂ ਗਿਆ। ਗਰਾਊਂਡ ਦੀ ਤਮਾਮ ਜਿ਼ੰਮੇਵਾਰੀ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਭਾਊ ਅਤੇ ਸਟੇਜ਼ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜਿ਼ੰਮੇਵਾਰੀ ਹਾਕਮ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਨੇ ਬੜੇ ਹੀ ਸੁਲਝੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਿਭਾਈ। ਚਾਹੇ ਗਰਾਊਂਡ ਵਿਚ ਸਕਿਊਰਿਟੀ ਹਾਜ਼ਰ ਸੀ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸੌੜਾ ਮੌਕਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਕ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਵਧਾਈ ਦੇ ਪਾਤਰ ਹਨ!